Aktualności

Aktualności

Nowe obowiązki stowarzyszeń i fundacji

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) to system, w którym są gromadzone i przetwarzane informacje o beneficjentach rzeczywistych, tj. osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką.

Krąg podmiotów zobowiązanych do zgłaszania beneficjentów rzeczywistych określa ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu i aktualnie obejmuje:

1) spółki jawne;

2) spółki komandytowe;

3) spółki komandytowo-akcyjne;

4) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;

4a) proste spółki akcyjne;

5) spółki akcyjne, z wyjątkiem spółek publicznych.

31 października 2021r. w życie wchodzą przepisy, które rozszerzają ten katalog o spółki partnerskie, europejskie zgrupowania interesów gospodarczych, spółki europejskie,  spółdzielnie, spółdzielnie europejskie, fundacje i stowarzyszenia, ale wyłącznie te, które podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego.

Kiedy i gdzie należy dokonać zgłoszenia?

Zgłoszenia dokonuje się drogą elektroniczną na stronie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych, klikając w kafelek „Utwórz zgłoszenie”.  

W przypadku organizacji zarejestrowanych w KRS po 31 października 2021 r., tj. po dacie wejścia w życie ww. nowelizacji, zgłoszenia będzie trzeba dokonać w terminie 7 dni od dnia wpisu danego podmiotu do KRS. W takim samym terminie dokonuje się zgłoszenia każdej zmiany danych już zgłoszonych do Centralnego Rejestru Beneficjentów (zgłoszeniu podlega również zmiana samego beneficjenta rzeczywistego danej organizacji). Do biegu tych terminów nie wlicza się sobót i dni ustawowo wolnych od pracy.

Podmioty już wpisane do KRS powinny dokonać zgłoszenia możliwe jak najszybciej, przy czym ostatecznym terminem jest 31 stycznia 2022 r.

Zgłoszenia dokonuje osoba uprawniona do reprezentacji danego podmiotu. Samo zgłoszenie jest bezpłatne, ale wymaga posiadania kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP.

Jaki jest zakres informacji polegających zgłoszeniu?

Dokonując zgłoszenia podajemy:

  • dane osoby dokonującej zgłoszenia – imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL albo data urodzenia (w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL) oraz funkcję uprawniającą do dokonania zgłoszenia;
  • dane organizacji dokonującej zgłoszenia – tu wskazujemy nazwę, formę organizacyjną, siedzibę, numer KRS i NIP;
  • dane beneficjentów rzeczywistych – w ich przypadku dane podlegające zgłoszeniu to imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL albo data urodzenia (w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL) oraz informacja o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.

Kto jest beneficjentem rzeczywistym w fundacjach i stowarzyszeniach?

Istotny aspektem procedury dokonywania zgłoszenia w przypadku organizacji pozarządowych jest ustalenie, kogo właściwie musimy wskazać, jako beneficjenta rzeczywistego w organizacjach pozarządowych.

Ustawa definiuje beneficjenta rzeczywistego, jako każdą osobę fizyczną:

  • sprawującą bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad danym podmiotem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez dany podmiot, lub
  • w imieniu, której nawiązywane są stosunku gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja handlowa.

Powyższa definicja, choć niejasna, może wskazywać, że beneficjentem rzeczywistym jest osoba posiadająca faktyczny wpływ na działalność danego podmiotu. W przypadku fundacji mogą to być członkowie organu stanowiącego (tj. np. rady fundacji, jeżeli podejmuje ona wiążące dla fundacji decyzje), jeżeli dysponują oni liczbą głosów większą niż 25% ogólnej liczby głosów. W przypadku braku możliwości ustalenia takich osób (np. w sytuacji, w której członkowie organu stanowiącego mają mniej 25% ogólnej liczby głosów) beneficjentami rzeczywistymi będą członkowie zarządu fundacji.

Wskazanie beneficjentów rzeczywistych fundacji lub stowarzyszenia wymaga dokonania każdorazowej weryfikacji uprawnień poszczególnych organów organizacji i przeanalizowania, które osoby faktycznie decydują o bieżącej działalności organizacji.  

Co w przypadku niewypełnienia obowiązku zgłoszenia?

Niewywiązanie się z obowiązku zgłoszenia odpowiednich danych do CRBR w terminie określonym przepisami ustawy może skutkować nałożeniem surowych kar. Niezgłoszenie beneficjenta rzeczywistego oraz podanie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym zagrożone jest karą aż do 1.000.000 zł.

Co istotne, kara może zostać nałożona również na beneficjenta rzeczywistego, jeżeli ten nie poda osobie uprawnionej do dokonania zgłoszenia niezbędnych informacji lub poda niewłaściwe dane. W takim przypadku ustawa przewiduje karę w wysokości do 50 000 zł.

OBOWIĄZKI STOWARZYSZEŃ I FUNDACJI WYNIKAJĄCE Z NOWEJ USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU PRANIU PIENIĘDZY I FINANSOWANIU TERRORYZMU

Z dniem 13 lipca 2018 r. weszły w życie przepisy nowej ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. poz. 723 z późn. zm.). Celem ustawy jest dostosowanie prawa krajowego do unijnych dyrektyw, a także zwiększenie efektywności systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Ustawa wprowadza nowy katalog „instytucji obowiązanych”, na których ciąży obowiązek stosowania środków bezpieczeństwa finansowego oraz inne obowiązki związane z podejmowaniem określonych działań w celu przeciwdziałania wprowadzania do obrotu wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł.

Do instytucji obowiązanych zalicza się m.in.

  1.  ustanowione na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 2018 r. poz. 1491) w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności w gotówce
    o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane – 2 ust. 1 pkt 21 ustawy,
  2.  posiadające osobowość prawną, utworzone na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2017 r. poz. 210 z późn. zm.), w zakresie, w jakim przyjmują lub dokonują płatności w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy płatność jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane – 2 ust. 1 pkt 22 ustawy.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 20 instytucją obowiązaną jest również podmiot, który prowadzi działalność w zakresie gier losowych w rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 165 z późn. zm.) – taką grą jest przykładowo charytatywna gra fantowa, popularna wśród organizacji pozarządowych.

Do obowiązków instytucji obowiązanych należy m.in.:

 wyznaczenie spośród członków zarządu osoby odpowiedzialnej za wdrożenie obowiązków określonych w ustawie (art. 7),

  1. wyznaczenie pracownika zajmującego kierownicze stanowisko odpowiedzialnego za zapewnienie zgodności działalności instytucji obowiązanej oraz jej pracowników i innych osób wykonujących czynności na rzecz instytucji obowiązanej z przepisami o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Wyznaczony pracownik jest również odpowiedzialny za przekazywanie w imieniu instytucji obowiązanej Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej, zawiadomień o transakcjach (art.8),
  2. identyfikacja i ocena ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu odnoszącego się do działalności fundacji i stowarzyszeń oraz sporządzanie w postaci papierowej lub elektronicznej oceny tego ryzyka (art. 27),
  3. stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego wobec klientów fundacji i stowarzyszeń(art. 33 – 37, art. 39 i art. 41),
  4. stosowanie wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego w przypadkach wyższego ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 43, art. 44 i art. 46),
  5. dokumentowanie zastosowanych środków bezpieczeństwa finansowego oraz wyników bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji (art. 34 ust. 3),
  6. prowadzenia bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji, w stosunku do klientów wobec, których stosuje się wzmożone środki bezpieczeństwa finansowego (art. 43 ust. 3),
  7. podejmowanie działań określonych w art. 43 ust. 4 w przypadku ujawnienia transakcji nietypowej, nienaturalnie złożonej oraz opiewającej na wysokie kwoty, które wydają się nie mieć uzasadnienia prawnego lub gospodarczego,
  8. przechowywanie dokumentacji uzyskanej w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego oraz dowodów m.in. potwierdzających przeprowadzane transakcje (art. 49),
  9. wprowadzenie wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finasowaniu terroryzmu (art. 50),
  10. przekazywanie do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej informacji o przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15 000 euro (art. 72 ust. 1 pkt 1),
  11. zawiadamianie w trybie i na zasadach określonych w ustawie Generalnego Inspektora Informacji Finansowej o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 74),
  12. wstrzymywanie transakcji w trybie i na zasadach określonych w ustawie (art. 86),
  13. stosowanie szczególnych środków ograniczających wobec osób i podmiotów określonych
    w ustawie (art. 117).

Zgodnie z art. 130 ustawy, fundacje oraz stowarzyszenia będące instytucjami obowiązanymi w rozumieniu ustawy, podlegają kontroli wykonywania ww. obowiązków. Kontrolę sprawuje:

  1. Generalny Inspektor Informacji Finansowej będący równocześnie koordynatorem kontroli,
  2. naczelnicy urzędów celno-skarbowych,
  3. właściwy minister lub starosta w przypadku fundacji – na zasadach określonych w ustawie
    o fundacjach,
  4. wojewoda lub starosta w przypadku stowarzyszeń – na zasadach określonych w ustawie Prawo o stowarzyszeń.

Kontrola, może być przeprowadzona w zakresie i na zasadach określonych w ustawie przez ww. organy na podstawie rocznego planu kontroli bądź doraźnie. Przedmiotowa kontrola może być realizowana przez co najmniej dwóch imiennie upoważnionych przez ww. organ pracowników/kontrolerów (art. 131   i art. 132). Szczegółowy zakres upoważnienia do kontroli określa ustawa w art. 133 ust. 2.
Z przeprowadzonej kontroli sporządzany jest protokół pokontrolny (art. 141) oraz wystąpienie pokontrolne zawierające m.in. zalecenia pokontrolne (art. 142).

W przypadku niedopełnienia przez instytucje obowiązane obowiązków nałożonych ustawą, przewidziane są kary administracyjne określone w art. 150 ustawy. Kary w drodze decyzji administracyjnej nakłada Generalny Inspektor Informacji Finansowej.

Aktualności i komunikaty z zakresu funkcjonowania ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz działalności Generalnego Inspektora Informacji Finansowej znajdziesz tutaj: https://www.gov.pl/web/finanse/komunikaty-giif.

Informację w formie pisemnego oświadczenia podpisanego przez osobę(y) umocowaną(e) do działania w sprawach majątkowych zgodnie z zapisami statutu Państwa organizacji, należy złożyć za pośrednictwem Kancelarii Ogólnej Starostwa Powiatowego w Świdniku, ul. Niepodległości 13, 21-040 Świdnik.

Szczegóły dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej