Stanowisko starosty świdnickiego w sprawie intencji utworzenia Zespołu Placówek Edukacyjno - Wychowawczych w Świdniku.

Pismo powstało jako odpowiedź starosty na interwencję poselską posła na Sejm RP, Bartłomieja Pejo. Poniżej prezentujemy treść.

---

Szanowny Panie Pośle, 

Dziękuję za zainteresowanie, jakie wykazuje Pan sprawą uchwały intencyjnej podjętej na sesji Rady Powiatu Świdnickiego w dniu 28 stycznia 2025 roku w sprawie zamiaru likwidacji Szkoły Podstawowej w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Kozicach Dolnych oraz likwidacji Szkoły Przysposabiającej do Pracy w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Świdniku. W odpowiedzi na interwencję poselską, skierowaną do mnie w dniu 17 lutego 2025 roku, przekazuję poniżej odpowiedź.

Jako były wicestarosta Powiatu Świdnickiego bez wątpienia wie Pan, jak wygląda proces podejmowania decyzji w Powiecie. Pozwolę sobie jednak przypomnieć, że podjęcie decyzji zawsze poprzedzają liczne dyskusje, spotkania osób zainteresowanych, wielokrotne spotkania Zarządu Powiatu, a także posiedzenie komisji odpowiedzialnej za zadanie, którego decyzja dotyczy. Wszystkie przeprowadzone rozmowy wiodą do powstania projektu uchwały, która jest poddana pod głosowanie. Tak też proces wyglądał w przypadku ww. uchwał.

Chciałbym podkreślić, że ww. uchwały NIE MÓWIĄ O LIKWIDACJI OŚRODKA JAKO CAŁOŚCI, a o reorganizacji, mającej na celu ulepszenie systemu wsparcia edukacyjnego dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami z naszego powiatu.

Uchwały stanowią początkowy etap zmian, jakie Rada Powiatu proponuje wprowadzić w zakresie funkcjonowania ww. placówek. Nie mamy w zamiarze likwidacji dostępu do edukacji dla dzieci wymagających specjalnego wsparcia – chodzi natomiast o przeniesienie uczniów do innej placówki, która zapewni im równie dobre warunki. Intencją Zarządu Powiatu Świdnickiego jest utworzenie Zespołu Placówek Edukacyjno-Wychowawczych, co pozwoli na stworzenie spójnego systemu wsparcia edukacyjnego dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami z naszego powiatu, od wczesnych lat życia aż po zakończenie edukacji. Obie placówki (SOSW w Świdniku oraz SOSW w Kozicach Dolnych) kierują swoją ofertę edukacyjną do tej samej grupy uczniów, zapewniając im edukację, rewalidację, wychowanie, wsparcie oraz specjalistyczną opiekę. Analizy przeprowadzone w ciągu ostatnich miesięcy wykazały, że baza lokalowa SOSW w Świdniku już w tym momencie jest doskonale dostosowana do potrzeb najmłodszych dzieci, natomiast baza w SOSW w Kozicach Dolnych po modernizacji może zostać ukierunkowania na potrzeby starszych uczniów.

Reorganizacja funkcjonowania obydwu placówek ma na celu:

• utworzenie spójnego systemu edukacyjnego dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami w Powiecie Świdnickim:

1. SOSW w Świdniku – edukacja najmłodszych dzieci (WWR, przedszkole, szkoła podstawowa),
2. SOSW w Kozicach Dolnych – edukacja starszych uczniów (szkoła przysposabiająca do pracy),

• Modernizację obu placówek z ukierunkowaniem na określone grupy wiekowe,
• Optymalne wykorzystanie kwalifikacji kadry nauczycielskiej oraz zasobów obu placówek,
• Ujednolicenie finansowania, co usprawni zarządzanie placówkami.

Rozmowy na temat ewentualnych zmian, jak i analizy stanu obecnego są prowadzone nieustannie od września 2024 roku, a rozpoczęły się od dokładnego sprawdzenia kondycji finansowej obydwu ośrodków, które na moje polecenie wykonała Pani Sekretarz Powiatu Świdnickiego wraz z Panem Naczelnikiem Wydziału Edukacji, Zdrowia i Spraw Społecznych. Temat był poddawany pod dyskusję na każdym spotkaniu Zarządu Powiatu Świdnickiego, odbywających się raz w tygodniu. Wielokrotnie rozmawialiśmy też z osobami zainteresowanymi. Poniżej przedstawiam wykaz kolejnych spotkań w przedmiotowej sprawie:

1. 08.10.2024 – wizyta studyjna w Zespole Placówek Edukacyjno-Wychowawczych w Skarżysku-Kamiennej – spotkanie z Panem Dyrektorem Marcinem Krukiem, a także z Panem Arturem Berusem – Starostą Powiatu Skarżyńskiego oraz Panią Renatą Pacek – Naczelnikiem Wydziału Edukacji, Promocji, Kultury, Sportu i Turystyki Starostwa Powiatowego w Skarżysku-Kamiennej. Na spotkaniu dowiedzieliśmy się, jak w powiecie skarżyńskim przebiegało połączenie dwóch placówek w zespół placówek edukacyjno-wychowawczych i jak obecnie funkcjonuje placówka.
2. 10.10.2024 – pierwsze spotkanie w Starostwie z Panią Iwoną Jarecką – Dyrektor SOSW w Kozicach Dolnych i Panią Elżbietą Krupą – Dyrektor SOSW w Świdniku.
3. 14.10.2024 – drugie spotkanie w Starostwie z Iwoną Jarecką – Dyrektor SOSW w Kozicach Dolnych i Panią Elżbietą Krupą – Dyrektor SOSW w Świdniku, na którym powstał wstępny zarys połączenia ośrodków, poleciłem przeprowadzenie audytu obu placówek i przekazanie informacji, które wpływają na ich finanse.
4. 21.10.2024 – spotkanie w SOSW w Kozicach Dolnych – zaplanowane spotkanie zostało odwołane przez Dyrektor Jarecką.
5. 28.11.2024 – spotkanie w Starostwie z Panią Dyrektor Jarecką i Panią Dyrektor Krupą.
6. 21.01.2025 – spotkanie Zarządu Powiatu Świdnickiego z Panią Dyrektor Jarecką i Panią Dyrektor Krupą.
7. 23.01.2025 – spotkanie Pana Wicestarosty Dariusza Kołodziejczyka, Członków Zarządu: Pana Mirosława Łuciuka i Pana Michała Piotrowicza, Naczelnika Wydziału Edukacji, Zdrowia i Spraw Społecznych Mirosława Kwiatosza oraz Pani Dyrektor Jareckiej i Pani Dyrektor Krupy.
8. 28.01.2025 – Sesja Rady Powiatu Świdnickiego, w której uczestniczyły Dyrektor Jarecka i Dyrektor Krupa.
9. 30.01.2025 – spotkanie z gronem pedagogicznym SOSW w Świdniku.
10. 03.02.2025 – spotkanie z przedstawicielami rodziców w SOSW w Świdniku.
11. 07.02.2025 – spotkanie z gronem pedagogicznym SOSW w Kozicach Dolnych
12. 10.02.2025 – spotkanie z przedstawicielami rodziców w SOSW Kozicach Dolnych
13. 13.02.2025 – spotkanie z rodzicami dzieci w SOSW w Świdniku.

W interwencji poselskiej zawarł Pan pytania, na które z przyjemnością odpowiem, przedstawiając perspektywę Powiatu Świdnickiego:

1. MERYTORYCZNE PODSTAWY:

Przede wszystkim podkreślam, że nie została podjęta decyzja o LIKWIDACJI ośrodka jako całości. Planowane działania mają na celu przekształcenie obecnej struktury organizacyjnej poprzez utworzenie Zespołu Placówek Edukacyjno-Wychowawczych. W ramach tego zespołu zapewniona zostanie ciągłość nauki, rewalidacji i wsparcia dla uczniów, a także dalszy rozwój działalności placówki w Kozicach Dolnych. Zespół placówek umożliwia stworzenie jednej instytucji działającej na równych zasadach, w ramach wspólnego budżetu, wspólnych projektów rozwojowych, ze wspólną kadrą pedagogiczną.

Merytoryczne podstawy decyzji wyjaśnię, przedstawiając dane statystyczne z ostatnich trzech lat, jednak jestem przekonany, że jako były wicestarosta jest Pan świadomy, jak wygląda sytuacja:

Zestawienia liczbowe	SOSW w Świdniku			SOSW w Kozicach Dolnych
Rok szkolny	2022/2023	2023/2024	2024/2025	2022/2023	2023/2024	2024/2025
Liczba uczniów Szkoła Podstawowa (SP)	57	61	70	17	15	13
Liczba uczniów Szkoła Przysposabiająca do Pracy	18	14	16	10	12	13
Nowo przyjęte dzieci w okresie: 01.10.2024-10.01.2025	-	-	5-SP, 6-przedszkole, 8-wczesne wspomaganie rozwoju = 19	-	-	-
Liczba dzieci         Wczesne Wspomaganie Rozwoju (WWR)	38	43	46	-	-	-
Liczba dzieci w przedszkolu	15	22	22	-	-	-
Liczba wychowanków Internatu	-	-	7	16	15	14

Jak widać powyżej SOSW w Kozicach Dolnych odnotowuje tendencję spadkową liczby przyjęć. Aktualnie w Szkole Podstawowej w Kozicach Dolnych uczy się 13 uczniów, a od roku szkolnego 2025/2026 przewidywana liczba uczniów wynosi 10. Uczniowie uczęszczają głownie do klas starszych, a brak naboru do klas młodszych dodatkowo wpływa na decyzję o reorganizacji. Prognozy wskazują, że brak zmian w perspektywie kilku lat może skutkować koniecznością zamknięcia ośrodka oraz utratą miejsc pracy przez nauczycieli. Z kolei SOSW w Świdniku odnotowuje bardzo duże zainteresowanie i zwiększający się nabór, zwłaszcza w przypadku najmłodszych dzieci. W przedszkolu oraz w ramach Wczesnego Wspomagania Rozwoju (WWR) z każdym rokiem obserwuje się ograniczone możliwości przyjęcia nowych dzieci, co wynika z niewystarczającej bazy lokalowej.

Zestawienia liczbowe	SOSW w Świdniku			SOSW w Kozicach Dolnych
Rok szkolny	2022/2023	2023/2024	2022/2023	2023/2024	2022/2023	2023/2024
Budżet ogółem	6 463 193,69 zł	8 339 458,41 zł	9 574 507,08 zł	2 766 040,00 zł	3 469 144,66 zł	4 276 591,89 zł
Inwestycje	2109486,36 zł	2 399725,50 zł	2 202 527 zł	0	0	0
Projekty zewnętrzne	2109486,36 zł	1831,586,23 zł	171 0838,26 zł	0	0	0
Koszt na jednego wychowanka bez wczesnego wspomagania rozwoju (wg stanu na 30.09.2024)	64 104,00 zł			106 914,00 zł

SOSW w Kozicach Dolnych od kilku lat zmaga się z trudnościami finansowymi. Wydatki bieżące ośrodka w 2024 roku wyniosły ponad 4 300 000,00 zł, z czego Powiat Świdnicki roku dopłacił 1 083 000,00 zł. Ośrodek nie stara się o pozyskanie środków zewnętrznych, nie inwestuje w rozwój, nie zwiększa dochodów własnych bieżących. Wie Pan doskonale, że jest to wydawanie publicznych pieniędzy na prawie pusty ośrodek, a jak wynika z ustawy o finansach publicznych: zarządzanie w jednostkach sektora finansów publicznych powinno być podejmowane w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Analizy wskazują, że w perspektywie 5 lat może dojść do konieczności całkowitej likwidacji ośrodka. Działania Powiatu jako organu prowadzącego ośrodek mają na celu uniknięcie tak drastycznego kroku.

2. SKUTKI DLA DZIECI:

Nadrzędnym celem Zarządu jest zapewnienie dzieciom i młodzieży z naszego powiatu jak najlepszej opieki i edukacji, dostosowanej do ich indywidualnych potrzeb. Chciałbym w tym miejscu przedstawić Panu, jak funkcjonuje ośrodek w Świdniku w kwestii dbania o rozwój uczniów:

Powiat wyraził zgodę na realizację licznych programów finansowanych ze środków zewnętrznych:

• „Za życiem” – projekt realizowany od 2018 roku – 80 małych mieszkańców powiatu świdnickiego (od urodzenia do 9 lat) jest objętych terapią;
• VR-SEN – projekt realizowany jest z ISTAMBUL UNIVERSITY – główny cel projektu to poprawa umiejętności motorycznych u dzieci ze specjalnymi potrzebami poprzez ćwiczenia wirtualnej rzeczywistości – skoncentrowany jest na rozwijaniu umiejętności motorycznych uczniów z niepełnosprawnościami, wykorzystując nowoczesną technologię wirtualnej rzeczywistości (VR);
• AVATAR – realizowany w partnerstwie z University of Cyprus – celem jest podnoszenie kompetencji czytania ze zrozumieniem wśród uczniów z niepełnosprawnością intelektualna za pomocą Avatarów, a także stworzenie spersonalizowanego i angażującego środowiska nauki dostosowanego do unikalnych potrzeb uczniów;
• Erasmus – trwa trzeci rok realizacji na 2025 rok – w ramach projektu realizowane są kursy językowe, fotograficzne, metodyczne dla nauczycieli za granicą, wyjazdy dla uczniów oraz wizyty studyjne w szkołach za granicą – (obecnie 16-20.02.2025 2 nauczycieli jest w Belgradzie, a w maju pięcioro uczniów pod opieką nauczycieli wyjeżdża do Rumunii.

Ponadto realizowane są liczne wycieczki – uczniowie wychodzą poza ośrodek, by włączać się w społeczeństwo. Tylko od września 2024 roku odbyli prawie 20 wyjść – w tym wizyta w Straży Pożarnej, wyjście do kina, na wystawę, do sklepu, na targ, do biblioteki, do lasu.

Ośrodek w Świdniku jest świetnie wyposażony w pomoce dydaktyczne, jak i technologie asystujące, takie jak:

• MUSICON
• Biofeadback
• Tomatis
• Bardzo dobrze wyposażona sala integracji sensorycznej
• Sala gimnastyczna przygotowana do zajęć wychowania fizycznego i ćwiczeń ruchowych dla małych dzieci
• Technologie asystujące do komunikacji alternatywnej – Grid, Mówik, 3 zestawy Cyberoko.

Przy placówce funkcjonuje Ośrodek Wsparcia i Testów finansowany przez PFRON. Ponadto 25 nauczycieli ukończyło studia podyplomowe w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju oraz niezliczoną ilość kursów doskonalących metody pracy zwłaszcza z małym dzieckiem. Jak widać, szkoła jest bardzo dobrze przygotowana pod kątem pracy z młodszymi dziećmi.

Co więcej, Powiat Świdnicki w Świdniku w dniu 28 lipca 2021 r. podpisał umowę powierzenia Grantu na realizację przedsięwzięcia grantowego „Pilotażowe wdrożenie modelu Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW)”. SOSW w Świdniku jako jeden z 3 ośrodków w Polsce został wybrany jako modelowy. Liderzy tych trzech ośrodków pracują aktualnie jako doradcy w Centrum Koordynującym przy Ośrodku Rozwoju Edukacji w Warszawie. Świadczy to o nieustannym rozwoju ośrodka jako nowoczesnej instytucji działającej na rzecz społeczeństwa włączającego, kształtowania postaw i uczenia właściwego podejścia do uczniów ze specjalnymi potrzebami. Daje to ogromną szansę na rozwój SOSW w Kozicach Dolnych jako części Zespołu Placówek Edukacyjno-Wychowawczych. W czerwcu 2025 roku Powiat Świdnicki planuje złożyć wniosek na realizację kolejnej edycji SCWEW. Przez takie działania Powiat wspiera placówki ogólnodostępne w zakresie realizacji zadań związanych z kształceniem dzieci ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi.

Obecny plan reorganizacji ma na celu utworzenie spójnego systemu edukacyjnego kształcenia specjalnego na terenie Powiatu Świdnickiego ze wszystkimi możliwymi komponentami z wykorzystaniem zasobu obu placówek specjalnych, w rezultacie którego będą funkcjonowały w zespole:

• wczesne wspomaganie rozwoju,
• Przedszkole specjalne
• Szkoła podstawowa specjalna
• Szkoła przysposabiająca do pracy
• zespoły rewalidacyjno-wychowawcze
• grupy wychowawcze (internat).

Oprócz tego planowane jest utworzenie szkoły specjalnej branżowej oraz SCWEW (który ma docelowo funkcjonować w każdym powiecie). W kolejnych planach jest utworzenie Zakład Aktywności Zawodowej dla osób z autyzmem w Kozicach Dolnych (budynek obok pałacu po wyremontowaniu).

Ośrodek w Kozicach Dolnych ma ogromny potencjał jako Szkoła Przysposabiająca do Pracy. Połączenie ośrodków ujednolici system finansowania, co z kolei umożliwi znalezienie środków na stworzenie nowoczesnych pracowni, które przygotowywałyby uczniów do dalszej aktywności w Warsztatach Terapii Zajęciowej (WTZ) lub Środowiskowych Domach Samopomocy. Zarząd Powiatu Świdnickiego podkreśla, że jednym z głównych powodów podjęcia działań reorganizacyjnych jest również odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na wsparcie osób z niepełnosprawnościami po zakończeniu edukacji szkolnej, zwłaszcza w spektrum autyzmu. Obecnie w powiecie funkcjonują Warsztaty Terapii Zajęciowej, jednak ich możliwości zapewnienia miejsc są ograniczone i niewystarczające wobec rosnących potrzeb.

Nauczyciele i personel obu ośrodków są wyszkoleni w pracy z uczniami z różnymi potrzebami edukacyjnymi, a jako pracownicy Zespołu Placówek Edukacyjno-Wychowawczych będą mogli wymieniać się doświadczeniem i specjalistyczną wiedzą, co jest niezbędne dla skutecznego nauczania i wsparcia uczniów ze szczególnymi potrzebami.

3. INDYWIDUALNE POTRZEBY DZIECI:

Jestem przekonany, że dzieci uczęszczające do tej pory do SOSW w Kozicach Dolnych odnajdą się również w szkole w Świdniku. Pojawiająca się argumentacja, że najlepszym miejscem dla rozwoju uczniów w spektrum autyzmu jest zamknięta przestrzeń edukacyjna jest daleko myląca i zaprzecza najnowszym badaniom naukowym, z których wynika, że uczniowie z niepełnosprawnościami powinni być włączeni do życia w środowisku oraz mieć możliwość interakcji z rówieśnikami. Taka integracja społeczna przyczyni się do większej tolerancji i zrozumienia w społeczeństwie. Nasza argumentacja bierze oczywiście pod uwagę przekonanie, że każdy uczeń powinien mieć możliwość korzystania z indywidualnego podejścia do nauki i własnych potrzeb, co zapewnimy przez Indywidualne Programy Edukacyjno-Wychowawcze i spersonalizowaną przestrzeń, co już zostało dokonane w SOSW w Świdniku dzięki rozbudowie ośrodka. W ten sposób odpowiadamy na potrzeby młodszych dzieci i rodziców, zapewniając też szkołom ogólnodostępnym wsparcie w trudnościach związanych z kształceniem uczniów w spektrum autyzmu.

4. KOSZTY PRZENIESIENIA DZIECI:

Nie przewidujemy żadnych kosztów przeniesienia dzieci z SOSW w Kozicach Dolnych do SOSW w Świdniku ani odwrotnie. Jak szczegółowo opisałem wyżej – oba ośrodki są przygotowane na przyjęcie dzieci w określonych grupach wiekowych. Ośrodek w Świdniku został w ostatnim czasie rozbudowany, a w trakcie realizacji jest także nowa klatka schodowa wraz z windą przystosowane do osób ze szczególnymi potrzebami zgodnie z zasadami projektowania uniwersalnego.

Chcę się natomiast odnieść do kwestii dowozów, ponieważ część uczniów uczęszczających do SOSW w Kozicach Dolnych jest dowożonych do szkoły. Podkreślam, że dowóz będzie możliwy także w przypadku połączenia ośrodków i nie będzie to generowało dodatkowych kosztów. Jak podaje Ministerstwo Edukacji: Gminy mają obowiązek zapewnić bezpłatny transport do szkół i ośrodków, opiekę w czasie przejazdu uczniom niepełnosprawnym do ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, który nie musi być najbliższy miejscu zamieszkania:

1. dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna - do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą 24. rok życia;
2. dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim – do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą 25. rok życia.

Gmina może również zorganizować bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu niepełnosprawnym dzieciom i młodzieży, odpowiednio do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego, szkoły ponadpodstawowej i ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego również w przypadkach, w których przepisy prawa oświatowego nie wskazują takiego obowiązku.”

Podsumowując, rozumiem emocje i obawy rodziców i opiekunów związane z reorganizacją działania ośrodków w Kozicach i Świdniku. Jako Starosta Powiatu Świdnickiego podejmuję wszelkie działania mające na celu poprawę jakości edukacji i wsparcia dla wszystkich dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami z naszego powiatu. Zaproponowane zmiany mają na celu stworzenie bardziej spójnego i efektywnego systemu edukacyjnego, który odpowiada na rosnące potrzeby społeczne i umożliwi lepsze wykorzystanie dostępnych zasobów. Jestem świadomy, że żadne dziecko nie lubi zmian, a dzieci ze szczególnymi potrzebami reagują na nie bardzo źle. Zapewniam jednak, że każdy uczeń objęty opieką w SOSW w Kozicach Dolnych jak i w SOSW w Świdniku otrzyma wsparcie w procesie adaptacji do nowego miejsca nauki. Biorę również pod uwagę sytuację, w której uczniowie będą mieli problemy adaptacyjne w nowym miejscu nauki. W takim wypadku dyrektor zespołu będzie zobligowany do zorganizowania procesu dydaktycznego w sposób komfortowy dla tego ucznia. Działania podejmowane przez Zarząd Powiatu Świdnickiego mają na celu dobro uczniów oraz rozwój oferty edukacyjnej dostosowanej do współczesnych wyzwań i potrzeb. Pragnę jednoznacznie podkreślić, że celem planowanych zmian jest stworzenie lepszych warunków edukacyjnych, opiekuńczych i terapeutycznych dla uczniów oraz zapewnienie stabilności funkcjonowania placówki w Kozicach Dolnych w długoterminowej perspektywie. Propozycja utworzenia Zespołu Placówek Edukacyjno-Wychowawczych została poprzedzona rzetelną analizą, wielomiesięcznymi konsultacjami, a także solidnym przeglądem ekonomicznym stanu istniejącego oraz planowanych kosztów. Apeluję więc o spokojną i merytoryczną dyskusję na ten ważny społecznie temat. Wzywam do przeanalizowania pozytywnych aspektów połączenia dwóch ośrodków w jeden, sprawnie działający zespół placówek. Budowanie atmosfery napięcia i strachu, podpartej często nieprawdziwymi stwierdzeniami, nie jest właściwą formą dialogu i nie służy żadnej z zainteresowanych stron.